كم‌شنوایی و مراقبت‌های سالمندی در سرای سالمندان
دکترگیتا موللی
شما می‌توانید خدمات ارزشمندی به عنوان یك حامی برای یک سالمند کم شنوا فراهم آورید
اكنون كه عمر افراد بیشتر شده است و بسیاری از سالمندان ناتوانی‌های چندی از جمله كم‌شنوایی دارند، انتظار می‌رود نیاز به مراقبت‌های سالمندی افزایش یابد. همچنین از آنجا كمتر پیش می‌آید تعداد كافی از اعضای خانواده برای نگهداری از آن عده از سالمندان كه نیاز به مراقبت‌های طولانی مدت دارند، در دسترس باشند، انتظار می‌رود تقاضا برای خدمات سراهای سالمندان و مراكز روزانه نگهداری بزرگسالان هر روز روبه فزونی گذارد.
اگر فردی را می‌شناسید كه دچار كم‌شنوایی است و در سرای سالمندان زندگی می‌كند، به عنوان یك دوست یا خویشاوند وظیفه مهمی به عهده شماست. شما می‌توانید خدمات ارزشمندی به عنوان یك حامی برای او فراهم آورید. ساكنان سرای سالمندان حقوق و مسئولیت‌هایی دارند و برخی هنگامی كاملاً ناهشیار باشند، لازم است از درمان‌های دارویی و تصمیماتی كه برای مشكلات مربوط به سلامتی‌شان اخذ می‌شود، آگاه باشند.
زمانی كه این افراد متوجه نمی‌شوند چه اتفاقی در اطرافشان می‌افتد، دچار تشویش و نگرانی بی‌نهایت زیاد می‌شوند. افرادی كه در اواخر عمر خود شنوایی‌شان را به تدریج با بالارفتن سن از دست می‌دهند، بسیار حساس‌اند. و در معرض ابتلا به سندرم انكاراند زیرا كم‌شنوایی را نشانی بارز از سالمندی یا افول می‌بینند، كم‌شنوایی ممكن است به برخی از سالمندان ساكن سرای سالمندان كمك كند از تسهیلات خدماتی بلندمدت استفاده كنند.
اختلالات ارتباطی نظیر پاسخ‌های نامناسب یا فقدان پاسخ به صورتی آشكار ممكن است سبب شود دیگران اشتباهاً تصور كنند فرد دچار توهم ذهنی شده و یا هوش و حواس خود را از دست داده و كند ذهن شده است.
برقراری ارتباط بین كاركنان و سالمندان كم‌شنوا نیاز به صرف زمان و تلاش است و اغلب در اولویت قرار نمی‌گیرد. از آنجا كه سرای سالمندان معمولاً كارمندان كمی دارد، سالمندان دچار كم‌شنوایی اغلب بسیار زیركانه همراه با تصوراتی خاص و حتی گاه بسیار زننده مورد تبعیض قرار می‌گیرند. این امر دلایل گوناگونی دارد از جمله عدم درك كاركنان، تشخیص نادرست موضوع، در نظر نگرفتن زمانی برای كارمندان، تا بتوانند برای برقراری ارتباطی مؤثر تلاش كنند. گاه نیز كاركنان در مقابل امتناع سالمندان از پذیرش مشكل شنوایی خود دچار بی‌حوصلگی می‌شوند.
افرادی كه نگرشی منفی نسبت به سالمندی دارند. در همان حال به اجبار باید با كم‌شنوایی پیشرونده خود نیز كنار آیند. حتی نمی‌توانند مهارت‌های خاصی جهت سازگاری با همسالان و ادارة رفتارهای آنان به كار برند تا جلوی عدم شناخت / سوگیری آنان را بگیرند یا كاری كنند كه بی‌جهت بدنام نشوند.
سراهای سالمندان همه تلاش خود را می‌كنند تا از اثرات اجتماعی – روانشناختی كم‌شنوایی روی افراد آگاه شوند .
كم‌شنوایی می‌تواند موجب شود اضطراب، عدم استقلال، احساس عجز و ناكامی، ابهام و بدگمانی و افسردگی سالمندان افزایش یابد. خود كم‌شنوایی به تنهایی یا همراه با دیگر مشكلات مربوط به سلامتی از جمله كاهش قدرت بینایی , كاهش قدرت دست‌ها و ضعف حافظه می‌تواند این تبعات را به دنبال داشته باشد.
اگر فردی را می‌شناسید كه دچار كم‌شنوایی است و در سرای سالمندان زندگی می‌كند، به عنوان یك دوست یا خویشاوند وظیفه مهمی به عهده شماست.
كسب اطلاعات
اطلاعات ساده ولی روشنی كه برای كاركنان سرای سالمندان فراهم می‌كنید سبب می‌شود سالمند دچار كم‌شنوایی، راحتی، سازگاری و بهداشت روانی بیشتری احساس كند.
1ـ مطمئن شوید كه كاركنان سرای سالمندان می‌دانند كه فرد مورد نظر دچار كم‌شنوایی‌اند. آنها را آموزش دهید. به آنها بگویید چگونه با سالمند كم‌شنوا ارتباط برقرار كنند. برای این منظور راهكارهای خاص به آنها بیاموزید مثلاً بگویید “پیش از صحبت كردن توجه فرد سالمند را جلب كنید” و ”بهتر است زمانی كه وارد اتاق می‌شوید چراغ را خاموش و روشن كنید تا فرد سالمند متوجه شود كسی وارد اتاق شده است“.
شاید لازم باشد این اطلاعات را تكرار كنید زیرا كاركنان ممكن است این موارد را فراموش كنند. همچنین با كاركنان مختلف در شیفت‌های مختلف باید صحبت كنید . مودب و بردبار ولی مصر باشید.
2ـ كاركنان را به این واقعیت آگاه كنید كه سالمند از پشت تلفن متوجه پیام‌ها نمی‌شود. درخواست كنید اطلاعات خاص مربوط به سالمند مقیم سرای سالمندان به صورت چهره به چهره ارائه شود. می‌توانید پیشنهاد كنید كه یك یادداشت یا سمبل مربوط به ناشنوایی در محل پرستاران نصب شود تا هنگام صحبت در مورد اطلاعات مهم عمومی با بیمار این نكته را در نظر داشته باشند. به كاركنان خاطرنشان سازید با این كه افراد كم‌شنوا از چشمانشان برای جبران آنچه نمی‌شنوند استفاده می‌كنند، اما بیشتر افرادی كه شنوایی خود را در سنین بالاتر از دست می‌دهند، قادر نیستند خوب گفتارخوانی كنند و تنها 30 تا 40 درصد گفتار روی لب‌ها قابل دیدن است.
3ـ برخی از سالمندان مقیم سرای سالمندان كه در درك مكالمات و دستورات دچار اشكال هستند، دائماً درخواست تكرار آنچه را به آنها گفته می‌شود، دارند، رادیو یا تلویزیون را خیلی بلند می‌كنند، پای تلفن متوجه صحبت‌ها نمی‌شوند و دستانشان را پشت گوششان می‌گیرند تا بهتر بشنوند احتمالاً دچار كم‌شنوایی بیشتری هستند. می‌توانید به كاركنان خاطرنشان سازید آنها را چك كنند كه مجرای گوششان انباشته از جرم گوش نشده باشد و در صورت جمع شدن جرم گوش آنرا خارج سازید. پس از این كار اگر باز هم شنوایی آنها بهتر نشد می‌توانید آنها را برای ارزیابی شنوایی ارجاع دهید.
بسیاری از سرای سالمندان مشاوران شنوایی‌شناس دارند كه می‌توان با آنها تماس گرفت و درخواست كرد ارزیابی شنوایی و سمعك را برای این عده از سالمندان انجام دهند.
4ـ اگر سالمندان مقیم سرای سالمندان سمعك به گوش می‌زنند باید اطمینان حاصل كنید سمعكشان درست كار می‌كند و چندین باتری اضافه همیشه در دسترس داشته باشید. می‌توانید چك روزانه سمعك را به كاركنان آموزش دهید، و به آنها خاطرنشان سازید این امر به اندازه مراقبت‌های روزانه بیماران هر صبح و هر شب موقع خواب و تمیز كردن دندان‌های مصنوعی و شستن عینك آنها اهمیت دارد. كاركنان باید بدانند چگونه سمعك روشن و خاموش می‌شود دكمه كنترل صدا چگونه تنظیم می‌شود و چگونه می‌توان باتری‌های كهنه یا خالی را تعویض كند.
5ـ برای برخی از سالمندان مقیم سرای سالمندان كه از سمعك استفاده نمی‌كنند، یك وسیله ارتباطی فردی می‌تواند وسیله تقویت‌كننده مناسبی باشد. این وسیله سبب می‌شود صحبت كردن كاركنانی كه كم‌شنوایی ملایم تا شدید دارند ساده‌تر شود .
بسیاری از روش‌هایی كه معمولاً در مورد بستری شدن در بیمارستان پیشنهاد می شود برای سراهای سالمندان هم كاربرد دارد.
شنیدن در سراهای سالمندان
اقامت در سرای سالمندان گرچه برای بسیاری از افراد عادی استرس‌زاست اما می‌تواند برای فرد سخت‌شنوا بسیار ناراحت‌كننده‌تر باشد زیرا اضطراب او با این ترس همراه می‌شود كه مبادا سوالات، دستورالعمل‌ها و خبرهای مربوطه را خوب نشنود و یا متوجه منظور اصلی گوینده نشود. این نگرانی‌ها بی‌اساس هم نیستند. اگر آنها در برقراری ارتباط با كاركنان دچار مشكل شوند ممكن است این سوء تفاهم‌ها به گونه‌ای آنها را متأثر كند و منجر به عواقب ناگواری گردد. از این رو، لازم است هر تلاشی از دستشان برمی‌آید انجام دهند تا به بهترین نحو بتوانند با پرستارها، پزشكان و دیگر كاركنان ارتباط برقرار كنند.
پیش ازپذیرش
بهتر است پیش از پذیرش به سرای سالمندان مراجعه كنید و كاركنان بخش پذیرش و دیگر كاركنان را از كم‌شنوایی فرد آگاه و در مورد نیازهای ارتباطی آنها صحبت كنید. ممكن است در فرمی كه پیش از پذیرش پر می‌كنید از شما سوال شده باشد سالمند شما دچار كم‌شنوایی اند یا خیر؛ اگر این طور نبود باید به هر صورتی كه می‌دانید در این فرم به كم‌شنوایی فرد اشاره كنید. درخواست كنید بروشور یا جزوه‌ای در اختیارتان بگذارند كه خدمات و تجهیزات مورد نیاز افراد دچار كم‌شنوایی در آن ذكر شده باشد. به عنوان مثال بعضی از سراهای سالمندان ، تلویزیون‌های دارای زیرنویس، وسایل ارتباطی فردی و تلفن‌های با صدای تقویت‌شده دارند.
اكنون كه عمر افراد بیشتر شده است و بسیاری از سالمندان ناتوانی‌های چندی از جمله كم‌شنوایی دارند.
در سرای سالمندان
زمانی كه سالمند در اتاق خود قرار گرفت، نخست ببینید در كارتی كه بالای سر وی قرار داده شده است اشاره‌ای به سخت‌شنوایی اش شده است تا كاركنان را از این مسأله آگاه كند یا خیر. كارت یا سمبل بین‌المللی كم‌شنوایی باید در صورت رضایت فرد روی درهم نصب شود. زمانی كه پرستاران یا دیگر اعضا و كاركنان به اتاق می‌آیند تا به سالمند شما خوشامد بگویند از فرصت استفاده كنید و با هر یك از آنان در مورد شیوه ارتباطی مورد نظر فرد صحبت كنید. اگر غیر از سمعك از وسیله كمكی دیگری نظیر وسایل ارتباطی فردی، تلویزیون‌های دارای زیرنویس، تلفن‌های با صدای تقویت شده با سیستم FM شخصی استفاده می‌كنید، طریقه به كار بردن هر یك از این تجهیزات را برای آنها توضیح دهید.
اگر ذكر این نكته كه ”سالمند شما كم‌شنوا است “ برای آنها كفایت نمی‌كند. آموزش‌های لازم را به آنها بدهید. به آنها خاطرنشان سازید چگونه با وی ارتباط برقرار كنند. راهكارهای خاصی را به آنها آموزش دهید. مثلاً ”پیش از این كه با من صحبت كنید، توجه او را به خود جلب كنید“ شاید لازم باشد این اطلاعات را چندین بار تكرار كنید زیرا كاركنان ممكن است آنها را فراموش كنند. همچنین ممكن است مجبور شوید با افراد مختلف به شیوه‌های مختلفی ارتباط برقرار كنید بردبار و مؤدب اما مصر باشید.
خواهش كنید اطلاعات خاصی كه به سالمند شما مربوط است به صورت فردی برای وی ارسال شود. می‌توانید بخواهید یك یادداشت یا سمبل ناشنوایی در مركز پرستاران نصب شود تا به آنان یاددآوری شود اطلاعات مهم را به اطلاع سالمند شما برسانند.
